Τα τελευταία χρόνια η διάγνωση όλων και περισσότερων ανθρώπων με κακοήθεις δερματικές παθήσεις με πρώτο και κύριο το μελάνωμα, είναι μια ανησυχητική πραγματικότητα. Σαν επακόλουθο της αυξητικής αυτής τάσης, όλο και περισσότεροι πλέον ευαισθητοποιούνται σε θέματα πρόληψης και πληροφόρησης σε ό,τι άφορα τους καρκίνους του δέρματος και την σημασία την έγκαιρης διάγνωσής τους σε αρχικό στάδιο.
Φυσικά σε όλη αυτή την συντονισμένη προσπάθεια, σε πρώτο πλάνο μπαίνει η συμβολή της Πλαστικής Χειρουργικής και Δερματολογίας οι οποίες χρησιμοποιώντας σύγχρονα μέσα και τεχνικές, είναι σε θέση να ανιχνεύσουν τις κακοήθεις δερματικές νόσους κατά το πρώιμο -και άρα άκρως αντιμετωπίσιμο- στάδιό τους.
Τι είναι το μελάνωμα;
Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος προερχόμενος από τα μελανινοκύτταρα του χοριοεπιδερμιδικού ορίου, δηλαδή τα κύτταρα αυτά που ευθύνονται για τη χρωστική στο δέρμα στα μαλλιά και στα μάτια μας. Από τα μελανοκύτταρα αποτελούνται επίσης οι σπίλοι/ελιές που εμφανίζονται σε διάφορες περιοχές του σώματος και του προσώπου. Πρόκειται για το συχνότερο τύπο καρκίνου του δέρματος που εντοπίζεται συχνά στις περιοχές που εκτίθενται στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Συνεπώς, εξηγείται εύκολα γιατί στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται αρκετά περιστατικά με μελάνωμα ετησίως, εφόσον είναι μια χώρα που τις περισσότερες μέρες του χρόνου έχει ηλιοφάνεια.
Το μελάνωμα είναι μια επιθετική μορφή καρκίνου δεδομένου ότι τα καρκινικά του κύτταρα πολλαπλασιάζονται γρήγορα, δημιουργώντας συχνά μεταστάσεις. Ωστόσο, το ενθαρρυντικό είναι ότι η έγκαιρη διάγνωσή του μπορεί να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά και οριστικά, χωρίς ο ασθενής να διατρέχει κίνδυνο, πάντα συγκριτικά με άλλες κακοήθεις παθήσεις.
Πότε πρέπει να προβώ σε κλινική εξέταση Σπίλων;
Οι σπίλοι/ελιές είναι κατά κύριο λόγω αβλαβείς συγκεντρώσεις μελανοκυττάρων πάνω στο δέρμα, με μορφή μικρών κηλίδων καφέ απόχρωσης, με στρογγυλό ή ωοειδές σχήμα. Αναπτύσσονται, συνήθως, κατά την παιδική και εφηβική ηλικία του ατόμου, με την κληρονομικότητα και την έκθεση στην ακτινοβολία ως συχνή αιτία της εμφάνισής τους.
Αν και οι ελιές στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εντελώς ακίνδυνες, ο πλαστικός γιατρός μπορεί να συστήσει στον ασθενή την αφαίρεσή τους, για μια σειρά από λόγους, προληπτικούς, αισθητικούς ή επιβάρυνσης της καθημερινότητας και ψυχολογίας του ατόμου. Για παράδειγμα, υπάρχουν ελιές που εντοπίζονται σε σημεία που ερεθίζονται και τραυματίζονται εύκολα με την τριβή με κάποιο ρούχο ή αξεσουάρ. Επίσης είναι ένα συχνό εμφανισιακό πρόβλημα που μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στην αυτοπεποίθηση του ασθενή. Καλό είναι να γίνεται και η λεγόμενη χαρτογράφηση σπίλων.
Οι τεχνικές αφαίρεσης των σπίλων που εφαρμόζονται από εξειδικευμένους πλαστικούς χειρουργούς και δερματολόγους είναι:
- Χειρουργικά με κατ’εφαπτόμενη εκτομή (shaving), όταν η ελιά έχει σχήμα, χρώμα και μέγεθος τέτοιο που μπορεί να κριθεί ως «ύποπτο». Μετά τη χειρουργική εκτομή, ο σπίλος αφαιρείται μαζί με τον περιβάλλοντα ιστό και κατόπιν αποστέλλεται ως βιολογικό υλικό στον παθολογοανατόμο για βιοψία. Στην περίπτωση διάγνωσης νόσου, το αποτέλεσμα της ιστολογικής εξέτασης είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την πρόγνωσή της και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη θεραπευτική πορεία που θα πρέπει να ακολουθηθεί. Μετά την χειρουργική αφαίρεση του σπίλου, πραγματοποιείται πλαστική αποκατάστασης της τομής.
- Με τη χρήση CO2 Laser, όταν η ελιά είναι καλοήθης και επηρεάζει την αισθητική εμφάνιση του ασθενούς. Πρόκειται για μια ήπια, μη επεμβατική και αποτελεσματική λύση για αφαίρεση μικρών τοπικών σπίλων και με εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Η τεχνική αφαίρεσης με laser είναι ανώδυνη και αναίμακτη καθώς δρα επιλεκτικά στη στοχευμένη περιοχή, σφραγίζοντας τα αιμοφόρα αγγεία και χωρίς να τραυματίζει τους γειτονικούς ιστόυς. Επιπλέον αποφεύγει τον καυτηριασμό και τα ράμματα. Κατά συνέπεια, επιτυγχάνεται γρηγορότερη επούλωση και δεν αφήνονται μακροπρόθεσμα μετεγχειρητικά σημάδια.
Και στις δυο προαναφερθείσες μεθόδους, χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία και η διαδικασία είναι ανώδυνη.
«Η εξέταση σπίλων με δερματοσκόπηση προσφέρει μια σειρά από σπουδαία πλεονεκτήματα, με κυριότερο το να ανιχνευθεί σε πρώιμο στάδιο το μελάνωμα, ελαχιστοποιώντας έτσι τον κίνδυνο της διαγνωσμένης νόσου»
Μια από τις ενδείξεις μελανώματος είναι όταν μια ελιά αλλάζει ως προς τα χαρακτηριστικά της. Εάν με την πάροδο του χρόνου, παρατηρηθεί η οποιαδήποτε αλλαγή στο σχήμα, στο μέγεθος ή στο χρώμα της ελιάς που φέρει ο ασθενής, τότε θα πρέπει να παρακολουθηθεί τακτικά και αν κριθεί απαραίτητο από τον γιατρό του, να προβεί σε αφαίρεση.
Ο γενικός κανόνας στην παρακολούθηση των ελιών αναφέρεται από τους γιατρούς ως ABCDE και περιλαμβάνει τα εξής σημεία:
Ασυμμετρία (Assymetry): Ένας σπίλος που παρουσιάζει ασυμμετρία, δεν διαχωρίζονται οι πλευρές του και είναι ανομοιόμορφες σε μέγεθος ή σχήμα, επειδή η κυτταρική συγκέντρωση που εντοπίζεται εκεί είναι άνιση. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν τέτοια χαρακτηριστικά ανοιμοιόμορφη ανάπτυξη.
Όρια (Border): Σε έναν καλοήθη σπίλο, οι άκρες του είναι καθορισμένες και σαφείς, σε αντίθεση με έναν σπίλο με οδοντωτές άκρες, συχνά και αυτό ένδειξη καρκινικής ανάπτυξης.
Χρώμα (Colour): Ένας αβλαβής σπίλος συνήθως έχει την ίδια απόχρωση παντού. Η διαφοροποίηση των χρωματικών αποχρώσεων ενός σπίλου τον καθιστούν αυτόματα και «ύποπτο».
Διάμετρος (Diameter): Αν μια ελιά έχει διάμετρο ασυνήθιστα μεγάλη (δηλαδή πάνω από 6 χιλιοστά), πολλώ δε μάλλον αν με την πάροδο του χρόνου μεγαλώνει, τότε πρέπει οπωσδήποτε να ελεγχθεί άμεσα.
Εξέλιξη (Evolving): Οποιαδήποτε ασυνήθιστη αλλαγή παρατηρηθεί στους σπίλους μέσα στο χρόνο, καθιστά απαραίτητη την κλινική εξέταση από πλαστικό χειρουργό.
Εκτός από τις παραπάνω περιπτώσεις υπάρχουν οι δυσπλαστικοί σπίλοι. Πρόκειται για ελιές που ενώ παρουσιάζουν χαρακτηριστικά ABCDE, δηλαδή ασυμμετρία, ποικιλομορφία στην χρωματική απόχρωση και ακαθόριστα όρια, εν τούτοις είναι καλοήθεις. Τα άτομα που έχουν δυσπλαστικούς σπίλους είναι τα πρώτα που πρέπει να προστατεύονται ευλαβικά από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Επιπλέον, η διαγνωστική βιοψία εκτομής από τον Πλαστικό Χειρουργό είναι η πλέον ενδεδειγμένη προσέγγιση για κάθε δερματική βλάβη που φέρει χαρακτηριστικά δυσπλαστικού σπίλου ή κάποια μεταβολή σύμφωνα με το κριτήρια ABCDE.
Για κάθε περίπτωση ύπαρξης σπίλων, πρέπει να υπογραμμιστεί η κεφαλαιώδης σημασία για συχνή αυτοεξέταση και τακτικό δερματικό έλεγχο από πλαστικό χειρουργό ή δερματολόγο. Ειδικά δε όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό μελανώματος θα πρέπει να επαναλαμβάνουν τον έλεγχό τους τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο ώστε να παρακολουθούνται επισταμένα τυχόν αλλαγές στις οποίες υπόκεινται οι σπίλοι τους.
Τι είναι και τι περιλαμβάνει η δερματοσκόπηση;
Η δερματοσκόπηση είναι η διαδικασία της κλινικής επισκόπησης κατά την οποία οι ελιές εξετάζονται στο δερματοσκόπιο. Μέσω μιας ψηφιακής κάμερας υψηλής ανάλυσης, μια πολωμένη δέσμη φωτός διαπερνά τις επιφανειακές στοιβάδες του δέρματος και αποτυπώνει με υψηλή ακρίβεια ειδικά χαρακτηριστικά των σπίλων που δεν είναι διακριτά δια γυμνού οφθαλμού (όπως πχ η κατανομή των μελανοκυττάρων. Στη συνέχεια, αφού συνεκτιμηθεί το ιστορικό του ασθενούς, ο πλαστικός χειρουργός θα αποφασίσει ποια/ποιες πρέπει να αφαιρεθούν και με ποια μέθοδο.
Κατά την εξέταση γίνεται η διαφορική διάγνωση των ελιών σε καλοήθεις ή κακοήθεις βλάβες. Κατόπιν, οι ελιές αφαιρούνται ανώδυνα με τις δυο μεθόδους που περιγράψαμε, δηλαδή μη επεμβατικά με Laser ή χειρουργικά για τους πιο ύποπτους σπίλους, μέσα μια συνεδρία διάρκειας 30′-60′. Το αποτέλεσμα είναι άμεσο και ασφαλές. Με αυτό τον τρόπο, ο ασθενής μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος, ενώ παράλληλα απαλλάσσεται μόνιμα από ένα επιβαρυντικό αισθητικό πρόβλημα.
Θα θέλαμε να κλείσουμε με κάτι ενθαρρυντικό και αισιόδοξο…
Παρότι τα περιστατικά κακοήθους μελανώματος αυξάνονται σημαντικά παγκοσμίως, οι δείκτες θνησιμότητας παραμένουν αμετάβλητοι. Αυτό οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό στην ολοένα και πιο ουσιαστική πρόληψή του. Με τη διάγνωση και τη θεραπεία στα αρχικά καρκινικά στάδια, οι δείκτες επιβίωσης σε βάθος χρόνου είναι εξαιρετικοί και αυτό όχι μόνο να μας εμψυχώνει αλλά συνάμα να μας πεισμώνει ακόμα περισσότερο στην αποφασιστική αντιμετώπιση της νόσου!
Η διάγνωση/έλεγχος των ελιών και η αφαίρεσή τους πραγματοποιούνται στην ίδια συνεδρία αν μας έχετε ενημερώσει τηλεφωνικά για τον αριθμό των ελιών που επιθυμείτε να ελέγξετε ή να αφαιρέσετε. Επικοινωνήστε μαζί μας εδώ.
